Oog voor naasten

18-10-2018

Aandacht en zorg die gericht zijn op naasten rondom het sterven van een geliefde, kan hen na het overlijden helpen bij een zo goed mogelijke rouwverwerking. In dit project wordt in navolging van de KNMG handreiking ‘Tijdig spreken over het levenseinde’ in samenspraak met naasten en zorgverleners een handreiking ‘Voor- en nazorg rondom het sterven van een geliefde’ ontwikkeld, geëvalueerd en geïmplementeerd.

Korte omschrijving

Zorg hebben voor naasten: ontwikkeling en implementatie van een handreiking 'Voor- en nazorg rondom het sterven van een dierbare'.

Onderzoeker(s)

Dr.ir. J.T. van der Steen, universitair hoofddocent, Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde, LUMC
Dr. Y. M. van der Linden, radiotherapeut-oncoloog en hoofd Expertisecentrum Palliatieve Zorg, LUMC
Dr. Leti van Bodegom-Vos, onderzoeker, afdeling Medische Besliskunde, LUMC
Drs. Marcella Tam, onderzoeker en consortium secretaris Propallia, Expertisecentrum Palliatieve Zorg, LUMC
Dr. Nienke Boogaard, post-doc onderzoeker Expertisecentrum Palliatieve Zorg/Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde, LUMC

Deelnemende instellingen

LUMC
WZH
Pieter van Foreest
Saffier Groep

Contactpersoon

Dr. Ir. J.T. van der Steen

Omschrijving

Het project omvat drie onderzoeksdelen.

1) Oog hebben voor naasten
Het verlies van een dierbare is voor naasten een ingrijpende gebeurtenis. Zorg en aandacht specifiek gericht op naasten in de periode voor en na overlijden kan hen helpen in het omgaan met dit verlies en draagt bij aan het voorkomen van onverwerkte rouw. Zorg voor naasten inclusief nazorg maakt ook expliciet onderdeel uit van palliatieve zorg. 

2) De ontwikkeling van een handreiking voor zorgverleners en een brochure voor naasten
In dit project wordt een handreiking ontwikkeld voor zorgprofessionals in ziekenhuizen en verpleeghuizen die te maken hebben met naasten van mensen met een ernstige aandoening, zoals, maar niet uitsluitend, dementie of kanker. Daarnaast ontwikkelen we ook een informatiebrochure voor naasten zelf om hen te ondersteunen in het vragen van voor- en nazorg die bij hen past. De inhoud van de handreiking en informatiebrochure wordt gebaseerd op:

• een literatuuronderzoek
• een e-enquête onder zorgverleners  naar het huidige aanbod van voor- en nazorg binnen ziekenhuizen, verpleeghuizen en hospices in de regio Leiden-Den Haag
• focusgroepen met zorgverleners en met experts op het gebied van palliatieve zorg
• interviews met naasten van ernstig zieke patiënten in ziekenhuizen en verpleeghuizen. 

Vervolgens vindt een proefimplementatie van de handreiking  en brochure voor naasten plaats in 5 verpleeghuizen en 3 ziekenhuizen, in combinatie met een speciaal hiervoor ontwikkelde scholing en instructie voor zorgverleners. Zowel de handreiking, brochure als de scholing zullen worden geëvalueerd onder de deelnemers en gebruikers.  

3) Implementatie en borging van de handreiking

Vanaf de start van het project wordt breed ingezet op acceptatie en borging van de handreiking en brochure. Hiervoor is al in vroeg stadium contact met diverse belangenorganisaties om bekendheid te geven aan het project, en zal niet alleen de handreiking maar ook de scholing breed beschikbaar gesteld worden. Verder worden vroegtijdig belemmerende en bevorderende factoren voor implementatie in kaart gebracht. Daarop kunnen aanvullende activiteiten worden geïnitieerd om  bewustwording en gedragsverandering onder zorgverleners te stimuleren, zodat ‘oog hebben voor naasten’ onderdeel is van het normaal dagelijks handelen van zorgverleners. Tot slot zal met samenwerkende organisaties afspraken gemaakt worden voor langdurige borging in relevante kwaliteitskaders.

Samenwerking met

Consortium Propallia
MEZZO Landelijke Vereniging voor Mantelzorgers
Landelijk Steunpunt Verlies
Vrijwillige Palliatieve Terminale Zorg (VPTZ)
Nederlandse Patiëntenvereniging (NPV)
Integraal Kanker Centrum (IKNL)
Federatie Medisch Specialisten (FMS)
Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN)
Nederlandse Vereniging Psychosociale Oncologie (NVPO)
Beroepsvereniging van Professionals in Sociaal Werk (BPSW)
Vereniging van Geestelijk Verzorgers (VGVZ)

Financiering

ZonMw